“`html
AKP hükümetinin 2012 yılında akademik çevreler ve eğitim sendikalarının tüm itirazlarına rağmen uygulamaya koyduğu 4+4+4 eğitim sistemi, son dört yıl içerisinde sermaye gruplarının talepleri çerçevesinde eleştiri konusu haline geldi. Özellikle sanayi ve ticaret sektörlerindeki “nitelikli işgücü” arayışlarının, çocukların emeği üzerinden karşılanmak istendiği yönündeki eleştiriler artış göstermektedir.
BAKANLIK YENİ EĞİTİM MODELLERİNİ GÜNDEME GETİRDİ
Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Faruk Yelkenci, 4+4+4 sisteminin son dönemi ile ilgili artan tartışmalara vurgu yaparak, “4+4+4 modelinin son dört yılı üzerine bir güncelleme yapılması gerektiği hakkında geniş bir görüş alışverişi yapılıyor. Bu konuyu detaylı bir şekilde ele almak şart.” şeklinde konuştu. Yeni eğitim modelleri arasında “3+1” ve “2+2” gibi alternatiflerin gündeme geldiğini dile getirdi.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, bu sorunun pedagojik değil, ekonomik bir mesele olduğunu açıkça ifade etti. Tekin, sanayi ve ticaret sektörlerinden gelen talepler doğrultusunda önerilen eğitim modellerini incelediklerini belirterek, çocuk emeğinin “sürdürülebilir kalkınma” için hayati bir unsur olduğunu söyledi. Mesleki Eğitim Merkezi’ne (MESEM) ise bir “milli sorumluluk” olarak yaklaştı.
SERMAYEYE ‘DENETİMİ BİZ YAPARIZ’ MESAJI VERİLDİ
AKP’lu yetkililerin bu açıklamaları kamuoyu tarafından “Bu tartışmalar sizin, uygulama bizim işimizdir” şeklinde değerlendirilmiştir. Tartışmaya açılan yeni eğitim modelleri, çocuk emeğini sistematik bir hale dönüştürecek bir yapıda tasarlanmaktadır:
- 3+1 modeli: Lise eğitimi zorunlu olarak üç yıl sürecek, dördüncü yıl ise üniversiteye hazırlık olarak isteğe bağlı olacak.
- 2+2 modeli: Zorunlu eğitim süresi iki yıla düşecek, kalan iki yıl öğrencinin tercihlerine göre açık öğretim, MESEM veya istihdam programlarında değerlendirilecektir.
- Yaş modeli: 16 yaşını dolduran öğrencilere doğrudan diploma verilmesi öngörülüyor.
MÜSİAD VE İTO’DAN UCUZ İŞGÜCÜ YORUMLARI
İktidara yakın olan Yeni Şafak gazetesine açıklama yapan Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Burhan Özdemir, Türkiye’deki işsizlik ve nitelikli eleman açığını çözmek için zorunlu eğitimin mevcut biçimi ile sürdürülemeyeceğini dile getirdi. Özdemir, “Her birey aynı akademik başarıyı gösteremez. 12 yıllık kesintisiz eğitim uygulaması hatalı bir yaklaşım. Ülkeye hiçbir faydası yok” dedi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye’nin istihdam sorununu çözmek için ucuz işgücü teminini gündeme getirmişti. “Bize yaşatılan vize sorunlarını başkalarına da yaşatmalıyız. Afrika ülkeleri, Pakistan ve Bangladeş’e vize kolaylığı sağlamalıyız” diyen Avdagiç, söz konusu ülkelerden işçi getirilmesi gerektiğini savundu. Bu durum, sermayenin ucuz işgücünü uzun vadede ne kadar önemsediğini sorgulamaya açtı ve sosyolojik etkilerini göz ardı etti. Avdagiç’in yorumları, Türkiye’de eğitim çağındaki çocuklar için alınabilecek kararları etkileyecek önemli sorunların doğmasına neden olabilir.
‘ÇİN MODELİ’ TARTIŞMASI
AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021’de gerçekleştirdiği açıklamalarda Türkiye’nin ekonomik büyüme hedeflerini gündeme getirerek, “Üretimle büyümek, faiz kıskaçlarından kurtulmak için yeni bir ekonomik dönemi başlattık. Üretimle yabancı yatırımcıları büyüleyeceğiz. Çin bu şekilde büyüdü; bizim daha fazla avantajımız var” ifadelerini kullanmıştı.
Erdoğan, “Çin’in genç nüfus, sanayi ve üretimle büyümesi gerekiyor. Biz de faizle değil, genç nüfusla üretimle büyümeliyiz” söylemleriyle birlikte tartışmaları yeniden alevlendirmiştir. Bu fikirler, eğitim alanında faaliyet gösteren çocukları da etkileyebilir. Çocuk işçiliğinin yaygın olduğu Afrika ülkelerinde ekonomik büyüme sağlanamazken, halkların refah düzeyleri en düşük seviyelerde kalmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ise çocuk işçiliğine karşı net politikalar uygulanmakta ve eğitim seviyeleri artırılmakta, yüksek teknoloji üretimine odaklanılmaktadır.
‘UCUZ İŞGÜCÜ’ ÇOCUKLARIN GELECEĞİNİ TEHDİT EDİYOR
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi tarafından yayımlanan Çocuk İş Cinayetleri Raporu, sermaye taleplerinin çocukların yaşam haklarını nasıl tehdit ettiğini gözler önüne serdi. 2013 yılı ile 2024 yılları arasında en az 742 çocuk işçinin hayatını kaybettiği bildirildi. 2024’te yaşamını yitiren çocuk işçi sayısı ise 71’e ulaşarak son 12 yılın en yüksek rakamı oldu.
İSİG Meclisi tarafından yapılan değerlendirmede, “Erdoğan’ın açıklamaları, güvencesiz emek havuzundaki çocuk işçiliğinin önemini vurgulamaktadır. Ucuz – hatta MESEM aracılığıyla bedava – ve örgütsüz bir işçi grubu, sermaye için son derece değerlidir” değerlendirmesi yapıldı.
“`
